مذهب شامل مجموعه ای از اعمال و رفتارها، متون، جهان‌بینی، مکان‌های مقدس، اصول اخلاقی و سازمان‌های طراحی شده است که انسانیت را به متافیزیک و مسائل ماورایی ربط می‌دهد. مذهب، باور به سیستمی است که تعیین می‌کند جوامع انسانی چگونه باید رفتار کنند تا بتوانند زندگی کنند و چگونه با یکدیگر تعامل کنند تا بهترین اجتماع را داشته باشند. مذهب همه چیز را دیکته می‌کند از اصول اخلاقی گرفته تا نحوه برگزاری آیین و مراسم. شاید مذهب طرحی مناسب در گذشته تکاملی انسان بوده باشد اما وقتی قبایل رشد کرده و شروع به تعامل با یکدیگر کردند مذهب زیانبار شد و امروز عامل بسیاری از درگیری ها و دشمنی هاست.
با این توصیف ایدئولوژی هایی مثل سوسیالیسم، کمونیسم، کاپیتالیسم و اکثر ایسم های دیگر نیز مذهب به شمار می‌آیند؛ هرچند ربطی به متافیزیک نداشته باشند. اما آتئیسم که به معنای نپذیرفتن و رد کردن مذهب است، با این ایسم ها جور در نمی آید و قطعا مجموعه ای از اعمال و آیین ها که به عنوان معیار عمل کند هم ندارد. آتئیست ها مجموعه ای مشترک از قواعد و ایدئولوژی نداشته، و به جای خاصی هم تعلق ندارند. سکولاریسم، جدایی دین از سیاست، تضمینی است برای رهایی قوانین و تحصیلات از تعالیم مذهبی؛ هرچند انسان گرایی سکولار را می توان نوعی مذهب به شمار آورد چرا که برای اعمال و رفتار پیروانش در نشریات مختلف خود -به عنوان مثال بیانیه انسان گرایی سکولار چاپ ۱۹۸۰- چهارچوب تعیین می کند.
حال که بحث به اینجا کشید بد نیست اشاره ای هم به خنده دار بودن عقیده ای کنیم که با نظر به هیتلر، مائو و استالین می‌گوید آتئیسم آدم می‌کشد. باور یا عدم باور به خدا یا یک ایدئولوژی می‌تواند از شما یک آدم کش بسازد ولی این انگیزه ی آدم کشتن نیست، انگیزه ی این کار از بین بردن مخالفان و کسب قدرت است. اگر کسی بخاطر ایدئولوژی ای آدم بکشد باز این مذهب بوده که این کار را کرده است. ایدئولوژی و مذهب هر دو برای تحمیل جهان‌بینی خود آدم می‌کشند. هیتلر بخاطر فاشیسم و مائو بخاطر کمونیسم آدم کشتند. و بن لادن همین کار را بخاطر مذهب کرد. آنها مخالفان عقایدشان از جمله آتئیست ها را کشتند.
تفاوت در این جاست که مذهب در بسیاری از وقایع تاریخی وقتی کسی آن را نپذیرفته، آدم کشته است. بنابراین دست از این توجیه که آتئیسم مذهب است و آدم می‌کشد بردارید. آتئیسم یک مذهب نیست بلکه رد کردن و نپذیرفتن مذهب است، هر چند می‌تواند به ایدئولوژی مثل سوسیالیسم اعتقاد داشته باشد. فاشیسم و کاپیتالیسم نیز می‌توانند به خشونت متوسل شوند چرا که هر دو سیستم های عقیدتی هستند که از استدلال و سازش که برای ساختن جامعه سکولار امروز لازم است اجتناب می کنند.
کوثر کاظمی – دبیر کمپین آتئیست ایرانی
