وقتی میشنوم آتئیست ها میگویند که آدم باید احمق باشد که به خدا ایمان داشته باشد، یاد این حرف دین داران میافتم که میگویند بدون خدا نمیتوان اخلاقیات داشت. هر دوی این ادعاها بی اساس هستند. چون شواهدی هست که خلاف آنها را ثابت می کند. در واقع هم بسیاری از آتئیست ها پایبند به اخلاقند و هم خیلی از دین داران با هوش هستند. حال که هیچ مدرکی برای وجود خدا و قلمرو ماورایی و دست نیافتنی اش وجود ندارد، چطور انسان های باهوش چنین چیزهایی را بدون مدرک میپذیرند؟
شاید با یک تشبیه بتوان موضوع را ساده تر توضیح داد: شکی نیست که سیگار کشیدن برای سلامتی ما مضر است. شواهد کافی وجود دارد که نشان میدهد سیگار خطر ابتلا به آمفیزم، برونشیت مزمن، ناراحتی قلبی و چندین نوع سرطان را افزایش می دهد. با وجود این همه ما آدمهای باهوشی را میشناسیم که سیگار میکشند. مردم سیگار میکشند چون از این کار خشنود میشوند. بنابراین جدی بودن خطر را فراموش می کنند. همین طور هم به خدا اعتقاد دارند چون این اعتقاد خشنودشان میکند، در نتیجه نبود مدرک کافی برای وجود خدا و شواهد مغایر با وجود او را نادیده می گیرند.
باور به خدا یک انتخاب است، درست مثل انتخاب کردن بستنی شکلاتی به جای وانیلی، که هیچ توجیهی ندارد. ولی چرا ما حقیقت را جوری دست کاری میکنیم که بتواند توجیهی برای انتخاب های غیر منطقی ما باشد و به آنها جلوه معقولی بدهد؟ دلیل این است که رفتار های ما بر اساس انتخاب هایمان شکل میگیرد، پس ما به دنبال راهی میگردیم که با انتخابهایمان خشنود باشیم و با خیال راحت بدون اینکه دیگر حتی به آن فکر کنیم، فقط مانند برده ایی که از دستورات پیروی میکند، عمل کنیم. البته شواهد نشان میدهد که انتخاب های ما قابل تغییرند و ما میتوانیم روی آن تأثیر بگذاریم.
یک راه برای اینکه بتوانیم انتخابمان را تغییر دهیم این است که فقط روی بعضی از اطلاعات خاص تمرکز نکنیم چرا که این کار باعث تعصب می شود و ما را به سمتی هدایت میکند که خیالمان از انتخابمان راحت باشد و دیگر حتی به آن فکر هم نکنیم. در حقیقت میتوانیم از خود بپرسیم که اگر انتخاب دیگری داشتم، حقیقت را چگونه می دیدم.
واقعیت این است که افراد تحصیل کرده کمتر به خدا اعتقاد دارند (و کمتر سیگار میکشند). با هوش بودن به فرد کمک می کند که روی انتخابهایش کنترل بیشتری داشته باشد و جریان کار را بفهمد. شما مجبور نیستید که برده انتخابتان باشید.
فرانک کاظمی – دبیر کمپین آتئیست ایرانی